คำตอบที่ 1
       ชาวกะเหรี่ยงนับถือหัวหน้าหมู่บ้านตามประเพณี (ฮี-โข่) และเป็นผู้อาวุโส การเข้าไปสัมผัสกับชาวกะเหรี่ยงต้องมีความละเอียดอ่อนอย่างยิ่ง นับตั้งแต่เข้าสู่หมู่บ้าน สิ่งที่ต้องเรียนรู้แนวทางปฏิบัติมีมากมาย ไม่ยากที่จะเข้าใจ ไม่ยากที่จะคล้อยตาม แต่ไม่ควรมองข้าม...

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 2
       การขึ้นบ้าน...หากไม่มีใครอยู่บ้าน-อาจลองเรียกหาเรียกถาม-ก็ไม่ควรขึ้นบ้าน หากมีหญิงสาวในชุดขาวทรงกระสอบนั่งอยู่เพียงลำพัง แม้จะที่นอกชานก็อย่าขึ้น..เพราะผิดจารีตประเพณี แม้ว่าทั้งสองฝ่ายไม่มีเจตนาเชิงชู้สาวก็ตาม
หากมีเครื่องหมาย "เฉลว" ปักอยู่ข้างบันไดบ้าน นั่นคือคำห้ามขาด "ห้ามขึ้น" บอกให้รู้ว่าบ้านหลังนี้กำลังอยู่ระหว่างการเลี้ยงผี

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 3
       บ้านกะเหรียงมีห้องเดียว มีเตาไฟอยู่เกือบกลางห้อง หน้าห้องคือชานด้านในอยู่ระดับเดียวกันกับพื้นห้องและอยู่ใต้ชายคา กันฝนได้มิดชิด ชานด้านในเป็นที่นั่งเล่น คุยกับแขก และเป็นที่พักแรมคืนของแขก ...แต่หญิงชายจะถูกแนะนำให้แยกกันพักผ่อนนอนหลับ หากบ้านนั้นมีลูกสาวและมีที่ว่างเพียงพอ แขกที่เป็นหญิงจะถูกเชื้อเชิญให้ไปนอนกับลูกสาวเจ้าของบ้านนั้นได้ แน่ละ หากไม่รังเกียจ แม้แต่สามีภรรกัน เมื่อไปนอนพักแรมคืนในบ้านกะเหรี่ยง ก็จะมีพฤติกรรมทางเพศกันไม่ได้...เป็นข้อห้าม!!!

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 4
       ขออนุญาตพักแรมคืนก่อน...ใกล้เที่ยงคืนแล้ว..ง่วง ว่าง ๆ จะเล่าต่อ.....

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 5
       รีบมาต่อให้ไว

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 6
       อย่าช้านะ

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 7
       "อาหารและการกินอาหาร" (ที่เห็นเป็นอาหารพวกเราเอง) ประเพณีกะเหรี่ยงก็คล้ายคนไทย-ใครมาถึงเรือนชานก็ต้องต้อนรับ เมื่อเจ้าของบ้านเชิญแขกกินอาหารจะต้องให้แขกกินจนอิ่มก่อน อย่าคะยั้นคะยอให้ให้ชาวกะเหรี่ยงคนใดคนหนึ่งในบ้านมาร่วมวงด้วย คือพวกเขาจะกินทีหลัง จงพึงระวังอย่ากินของเขาจนหมด

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 8
       อันนี้ประเพณีไทย "กินแล้วต้องล้างเอง" แสดงโดย นายตะวันกับนายเล็กวังเจ้า.....

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 9
       ข้อปฏิบัติตามประเพณีอีกอย่าง....อย่าตอบแทนกะเหรี่ยงเป็นเงิน-กะเหรี่ยงถือสา ควรจะแสดงน้ำใจเอาไว้วันหน้าหากมาอีกหาปลาแห้งปลาเค็มมาฝากกันดีกว่า...อีกเรื่องผมมีโอกาสไปที่บ้านแม่ต้อคีพวกเรารู้เท่าไม่ถึงการคือเห็นไก่กะเหรี่ยงเยอะแยะก็ขอซื้อ....ได้แต่ลูกเจี๊ยบตัวเล็ก ๆ มารู้ตอนหลังว่า..ส่วนมากกะเหรี่ยงจะเลี้ยงไก่ไว้ประกอบพิธีกรรมมากกว่า หากเจ้าของไม่เต็มใจขายอย่าโกรธ....

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 10
       การดื่มสุรา...ชาวกะเหรี่ยงดื่มเหล้าแก้วเดียวกันทั้งวง แต่มักจะใช้ถ้วยชามากกว่าแก้ว "เหล้าถ้วยแรกต้องดื่มหมด" เริ่มจากเจ้าของเหล้าแล้วส่งต่อ ๆไปจนครบวง รอบที่สอง-ผลัดกันเป็นเจ้าของถ้วยเหล้า จิบก่อนนิดหนึ่งแล้วส่งต่อให้ผู้ร่วมวงช่วยกันจิบคนละหน่อย เหลืออึกสุดท้ายให้เจ้าของถ้วยเหล้านั้น เป็นอันจบกระบวนการของการดื่มเหล้าชาวกะเหรี่ยง
การดื่มเหล้า ส่วนมากดื่มกันในพฤติกรรมของประเพณี เช่น มัดมือผี แต่งงาน ปีใหม่ ฯลฯ มิได้ดื่มกันตามอำเภอใจนึกอยากดื่มก็ดื่ม (พวกเราเรียกว่าติดเหล้า) และห้ามเมาอาละวาดอย่างเด็ดขาด กะเหรี่ยงเมาเหล้าก็ร้องเพลงในงานแต่ง ปีใหม่ได้ ร้องแบบธรรมดาไม่ใช่แบบตะโกน เมามาก ๆ ก็ฟุบหลับเหมือน ๆ กับพวกเรานี่แหละ หากเมาอาละวาดถือว่าผิดประเพณี ถูกรังเกียจและอาจถูกปรับไหม(หากเผลอทำผิด เช่นชกต่อยหรือทำลายข้าวของ) จึงเป็นกติกาที่น่าอนุรักษ์อย่างยิ่ง

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 11
       "การร้องรำทำเพลง" ในสังคมกะเหรี่ยงมีเพลงทั้งแบบพื้นบ้านดั้งเดิม (ทา) และเพลงทำนองสากล(ต่า-ซะ-หวิ) ปัจจุบันกะเหรียงรู้จักเพลงไทย เพลงลูกทุ่ง และเพลงฝรั่ง ทุกอย่างนำพามาโดยวิทยุ ชาวกะเหรี่ยงมักร้องเพลงกันในช่วงเวลาทำงาน เช่นอยู่ในไร่นา ร้องโต้ตอบกันบ้าง ร้องตามกันบ้าง หรืออาจร้องในยามค่ำคืนเป็นเพลงของหนุ่มสาว แต่ไม่มีการ้องแบบคนไทยพื้นราบ มีการเคาะจังหวะโดยเฉพาะร้องในวงเหล้า

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 12
       คนภายนอกเข้ามาในหมู่บ้าน หากตั้งวงดื่มเหล้ากันเงียบ ๆ และมีการร้องเพลง เมื่อใดเมาแล้วเอะอะก้าวร้าวหรือส่งเสียงดังจนเกินเหตุ เมื่อนั้นกะเหรียงทุกคนย่อมไม่พอใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพลงซึ่งตะโกนกันอยู่ในวงเหล้ายามดึกดื่นค่อนคืน.....

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 13
       ชาวกะเหรี่ยงโดยเฉพาะผู้หญิงมักจะไม่ค่อยพูดภาษไทย ผู้ชายส่วนมากจะติดต่อกับชาวพื้นราบมากกว่า สามารถพูดภาษาไทยภาคเหนือ "คำเมือง" ได้ดีพอสมควร พวกเราต้องพยามยามเรียนรู้ภาษากะเหรี่ยงเพื่อจะได้เขาถึงผู้คน....

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 14
       "เรื่องชู้สาว" นายแบบ "ช่างเปีย" กะเหรี่ยงถือสาเรื่องชู้สาว หากมิใช่ญาติสนิทชิดเชื้อกันจริง ๆ จะไปไหนมาไหนกันตามลำพังนอกหมู่บ้านไม่ได้เลย... ไม่ว่าจะเป็นการไปทำไร่นา หรือไปเยี่ยมญาติหมู่บ้านอื่น และไม่ว่าจะมีเจตนาเชิงชู้สาวหรือไม่

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 15
       มาต่อกันที่คำตอบที่ 2 "เฉลว" ลักษณะ วิธีการ คือ บ้านหลังนั้นมีการเลี้ยงผีจะทำเครื่องหมาย "เฉลว" ไว้หน้าบ้านเฉลวคือการหักกิ่งไม้สองกิ่งมาวางขวางทางเข้าบ้านหลังนั้น เป็นที่รู้กันในหมู่ชาวเขากะเหรี่ยงว่า ห้ามบุคคลอื่นที่ไม่ใช่เจ้าของบ้านเข้าบ้านหลังนั้นโดยเด็ดขาด ถ้าเป็นคนพื้นราบ (ชาวเรา)เข้าไป ก็ได้รับคำตอบว่า "ไม่เป็นไรมั๊ง ?"

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 16
       แต่...กระเหรี่ยงมีข้อห้ามอยู่มากมายตามความเชื่อต่อผีและวิญญาณ มีเรื่องเล่าว่า...เจ้าหน้าที่อนามัยเดินป่ามาเหนื่อยในการบริการเคลื่อนที่เพื่อชาวเขา ถึงบ้านหลังแรกของหมู่บ้านที่เพิ่งเคยมา หิวน้ำ ก้าวจะขึ้นบ้าน เจ้าของบอกว่า "ขึ้นไม่ได้..ลูกผมป่วย กำลังมัดมือเลี้ยงผี" และชี้ให้ดู "เฉลว" สัญญลักษณ์ คำตอบของหมอ "ไม่เป็นไร ผมเป็นหมอเดี๋ยวผมฉีดยาให้ รับรองลูกคุณหายแน่" การกระทำประกอบกับหยิบ"เฉลว"ขึ้นไปบนบ้านและดื่มน้ำ
ปฏิกริยาตอบรับในชั่วโมงนั้นคือคนเฒ่าคนแก่และเจ้าของบ้านมาล้อมวงบอกเล่าอย่างสุภาพ "ผมเสียใจ และค่าหมูเลี้ยงผีไป 600 บาท ต้องเลี้ยงใหม่เพราะหมอผิดผี หมอต้องจ่ายเงินให้ผมนะ"

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 17
       สวยมาก

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 18
       จะออกทริปต้องท่องกันให้ขึ้นใจ

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 19
       พอ.สว.ระยะที่ 4 มีเรื่องเล่าต่ออีกหลายเรื่อง เรื่องแรกการเลี้ยงผีนา หลังการเก็บเกี่ยวแล้ว (อย่าเข้าใจผิดนะครับที่เห็นไม่ใช่ผีนานะครับ... กระเหรี่ยงผู้หญิงของแท้ที่บ้านแม่ละนา)

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 20
       หลังการเก็บเอาเม็ดข้าวขึ้นจากนาแล้ว ต้องมีการเลี้ยงผีเป็นการขอบคุณที่ทำให้ได้ข้าวมากิน โดยมีเหล้า ไก่ เป็นเครื่องเซ่นไหว้

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 21
       "เครื่องหมาย" เป็นที่สังเกตแก่ผู้พบเห็นว่าได้มีการเลี้ยงผีแล้ว ระหว่างการเลี้ยงผีต้องใช้เวลา ควรคอยดูแลให้ดีอย่าให้สุนัข หรือสัตว์อื่นมากิน มิฉะนั้นต้องหาของมาเซ่นไหว้และลงมือเลี้ยงกันใหม่...

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 22
       ประเพณีกระเหรี่ยงที่น่านิยมอีกเรื่อง กระเหรียงหลังจากแต่งงานแล้วต้องใช้ชีวิตคู่อยู่กันจนแก่เฒ่า ห้ามฝ่าย ชาย-หญิง ไปมีคู่ครองใหม่เด็ดขาด ยกเว้นมีฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดเสียชีวิตไป มิฉะนั้นจะถือว่าผิดผี จะถูกลงโทษโดยถูกขับไล่ให้ออกจากหมู่บ้านไปนานพอควรประมาณ 3 ปี จึงจะกลับเข้ามาได้ หากไปอยู่หมู่บ้านอื่น เมื่อหมู่บ้านนั้นทราบก็จะโดนไล่เช่นเดียวกัน มีผู้สงสัยว่า เมื่อถูกไล่ออกจากหมู่บ้านแล้วจะไปอยู่ที่ไหน กินอะไร คำตอบ "ไม่รู้" เพราะไม่ได้ตามไปดู (กวนไม๊ล่ะ แฮ่ะ ๆ)

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 23
       "หมู" กระเหรี่ยงนิยมเลี้ยงหมูไว้ประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ มากมาย เช่นเป็นเครื่องเซ่นไหว้ผี เป็นสินสอดแต่งงาน ฯลฯ แต่...เป็นความเชื่ออย่างหนึ่งที่เป็นเคราะห์กรรมของหมู คือ หากหมูตั้งท้องแล้วมาคลอดลูกใต้ถุนบ้านจะต้องถูกฆ่าทิ้งแม่และลูกทั้งหมด คลอดลูกออกมาแค่ 3 ตัวก็ถูกฆ่า คลอดลูกออกมามีแต่ตัวผู้ทั้งหมดหรือตัวเมียทั้งคลอกก็จะถูกฆ่าเช่นกัน เป็นเวรกรรมที่เกิดมาเป็นหมูกระเหรี่ยงแท้ ๆ ...

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 24
       สาว ๆ กระเหรี่ยงจะแต่งงานเมื่ออายุยังน้อย ก็ไม่ต้องแปลกใจเลยที่เห็นกระเหรี่ยงผู้หญิงก็จะมีเด็ก ๆ ห้อยหน้าห้อยหลังแทบจะทุกคน สอบถามว่า "ทำไมต้องมีลูกมากตั้ง 7-8 คน" เขาจะยิ้มอย่างเดียวแปลว่าไม่มีคำตอบ....ของอย่างงี้เข้าใคร...ก็ออกคน...

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 25
       นี่ขนาดแม่เดียวนะเนี่ยะ...ยังไม่นับที่ติดข้างหลังไปรับแจกสิ่งของ...

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 26
       "ประเพณีแต่งงาน" กระเหรี่ยงหนู่มสาวจะเริ่มดูใจกันในเวลาที่ตามพ่อแม่ออกไปทำไร่นา หรือไปในงานบ้านที่มีคนตาย หนุ่มสาวก็จะไปร้องเพลงจีบกันเป็นเพื่อนเจ้าของบ้านคนตาย เมื่อเล็งกันได้ที่ยอมรับที่จะเป็นผัวเมียกันแล้ว ผู้ใหญ่ฝ่ายหญิงจะเป็นผู้ไปสู่ขอต่อพ่อแม่ฝ่ายชาย กติกามีอยู่ว่าหากฝ่ายชายหากยอมรับจะแต่งงานด้วยก็จะต้องยกแก้วเหล้าที่ฝ่ายหญิงรินให้เป็นอันว่า "ตกลง" ส่วนค่าสินสอดเป็นเงิน เหล้า หมู ไก่ ฝ่ายหญิงเป็นผู้ออกทั้งสิ้นส่วนจะมากหรือน้อยก็แล้วแต่ฐานะหรือตกลงกัน เลี้ยงกินกันทั้งหมู่บ้าน อ้าว!!! แล้วฝ่ายชายทำอะไร คำตอบ "ทำลูกอย่างเดียว"

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 27
      

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 28
       "ท้องก่อนแต่ง" มีผู้สงสัยว่าประเพณีเรื่องชู้สาวหรือความสัมพันธ์ของชายหญิงชาวกะเหรี่ยงมีความละเอียดอ่อน มีข้อห้ามมากมายจะมีเรื่องอย่างที่ว่าไม๊!!! คำตอบก็มีบ้าง...แต่ถ้าปล่อยให้มีเกิดขึ้นถือว่าผิดผีเรื่องก็จะยุ่งยากมากขึ้น..ก็เท่านั้นเอง เช่นค่าสินสอดแทนที่จะเป็นหมู 1 ตัว ก็จะต้องกลายเป็นวัวหรือควาย 1 ตัว เลี้ยงผี เลี้ยงชาวบ้าน "ทำความดีตอบแทน" ผมเคยสังเกตุ ไป พอ.สว.บ้านกะเหรี่ยง ไม่เคยเห็นผู้หญิงกะเหรี่ยงที่แต่งงานแล้วตั้งท้อง (ท้องป่อง) ออกมาให้เห็นเลย เห็นทีไรก็มีลูกแขวนห้อยกันแล้ว... รึว่าใครมีรูปลงมาให้เห็นบ้าง....

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 29
       จารีตประเพณีของกะเหรี่ยงนั้น ชายหญิงซึ่งไม่ใช่ญาติสนิทกันในระดับร่วมปู่ย่าตายาย ไม่ควรมีพฤติกรรมใด ๆ ที่อาจจะถูกเข้าใจผิดไปในทางชู้สาว เช่น การอยู่ด้วยกันตามลำพังในที่รโหฐาน หรือไปไหนด้วยกันแค่เพียงสองต่อสองล้วนเป็นสิ่งที่สังคมกะเหรี่ยงยอมรับไม่ได้เลย แต่การแสดงออกของการไม่ยอมรับจะแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับตัวบุคคลผู้กระทำผิดข้อห้าม หากเป็นเลือดกะเหรี่ยงด้วยกันย่อมมีการปรับไหมแน่นอน.... แต่หากจะเป็นครู เจ้าหน้าที่ของรัฐหรือพวกเราชาวพื้นราบกระทำเช่นนั้น กะเหรี่ยงอาจจะยังเกรงใจ จะกลายเป็นความโกรธก็ต่อเมื่อผีวิญาณโกรธและบันดาลให้เกิดเหตุวิบัติหรือเจ็บป่วย เมื่อนั้นก็จะถูกให้ออกจากหมู่บ้าน หรือไม่พูดคุยด้วยในรูปลักษณ์ของความเฉยเมยหมดความสนใจ...

แสดงความคิดเห็นย่อย

คำตอบที่ 30
       การถูกเนื้อต้องตัวต่างเพศไม่ว่าในกิจกรรมสันทนาการในหรือนอกห้องเรียนหริอการตรวจร่างกายเพื่อการบำบัดรักษาเป็นสิ่งที่ฝ่าฝืนข้อห้ามในจารีตประเพณีจึงไม่ควรกระทำ อธิบายแปลเป็นไทยคือ การเล่นรื่นเริงที่ชายหญิงต้องถูกมือถูกตัวกัน ครูไม่ต้องสอน การอังมือแตะหน้าผากวัดชีพจร หมอผู้ชายก็ไม่ควรทำกับคนไข้หญิง (ทันตกรรมหมอใช้เครื่องมือแพทย์ ไม่มีส่วนใดของร่างกายถูกคนไข้เลย...เผื่อมีคนถาม!!!)

แสดงความคิดเห็นย่อย